تاریخچه اندیشکده ها و معرفی کوتاه

اندیشکده‌ها در چین، نقش مهمی در فرآیند تصمیم‌گیری و تدوین سیاست‌های ملی ایفا می‌کنند. این نهادها با ارائۀ تحلیل‌ها و پیشنهادهای سیاستی، به دولت در رویارویی با چالش‌های داخلی و بین‌المللی کمک می‌کنند.

در حال حاضرچین حدود 1800 اندیشکده دارد که بعد از امریکا بیشترین اندیشکده ها را دارد. مقامات دولت خلق چین از توان پژوهشی و آینده پژوهی اندیشکده های  و از تخصص اندیشه ورزان در تربیت نیروی انسانی ماهر و کار آمد  بخصوص اعضای 90 میلیون نفری حزب و خاصه تر مقامات رده بالا در قلمرو حکمرانی استفاده می کنند. برای شناخت حکمرانی چینی و شیوه های  مدیریتی دولتی مبتنی بر مبانی کمونیستی و سوسیالیستی با درهای باز اصلاحات اجتماعی و اقتصادی آگاهی از اندیشکده ها ضرور است. معمولا داده های اندیشکده ها منتشر نمی شود و در لایه های حاکمیتی تبادل می گردد.

تاریخچه و تحول اندیشکده‌ها در چین

در دهۀ ۱۹۵۰، اندیشکده‌ها در چین تأسیس شدند، اما ساختار، کارکنان و مأموریت‌های آن‌ها در طول زمان، به‌ویژه در دورۀ اصلاحات و بازسازی سیاسی و اقتصادی، تغییرات متعددی داشته است. رهبران کلیدی مانند دنگ شیائوپینگ و هو یائوبانگ، با درک محدودیت‌های بخش‌های حزبی و دولتی، به ارزش منابع اطلاعاتی جایگزین پی بردند که مبتنی بر شواهد تجربی و کمتر متأثر از ایدئولوژی بودند. این رویکرد، منجر به رشد و توسعۀ اندیشکده‌ها در چین شد. با این حال، رهبران همچنان نگرانی‌هایی دربارۀ استقلال و تأثیرگذاری این نهادها داشتند؛ زیرا بسیاری از آن‌ها، از مشاوره‌های غیررسمی حزبی نشأت می‌گرفتند و رهبران فردی آن­ها را حمایت می‌کردند.  

ساختار و وابستگی سازمانی

در دهۀ ۱۹۹۰، اندیشکده‌های رسمی چین، معمولاً به یک وزارتخانه یا بخش سیاست‌گذاری دولتی وابسته بودند. برای مثال، در حوزۀ امنیت عمومی، وزارت امنیت عمومی، تا سال ۱۹۹۶ دارای ۱۱ مؤسسۀ تحقیقاتی، ۱۰ کارخانۀ وابسته و ۴۴ واحد زیرمجموعه در سطح استان بود. این ساختار نشان‌دهندۀ ارتباط نزدیک بین اندیشکده‌ها و نهادهای دولتی است.  

نقش و تأثیرگذاری

اندیشکده‌های چینی در دهۀ ۱۹۸۰ توانستند تا حدی در تعیین برنامه‌های سیاست‌گذاری نقش داشته باشند و به‌عنوان کارآفرینان سیاستی، برای اصلاحات و انتقال رویکردها فشار بیاورند. با این حال، دیدگاه‌های سنتی برآنند که این نهادها، نقش محدودی در سیستم حکومتی چین ایفا می‌کنند و بیشتر، به‌عنوان بازتاب‌دهندۀ سیاست‌های دولتی عمل می‌کنند، تا منتقد یا ارائه‌ کنندۀ راهکارهای جایگزین.  

چالش‌ها و محدودیت‌ها

اندیشکده‌های چینی با چالش‌هایی مانند محدودیت در انتقاد از تصمیمات دولتی و ارائۀ راهکارهای جایگزین مواجهند. برای نمونه، در ژانویه ۲۰۱۷، وب‌سایت مؤسسۀ اقتصادی یونیرول، یکی از معدود اندیشکده‌های غیردولتی و لیبرال، به اتهام انتشار اخبار بدون مجوز، توسط سانسور اینترنتی پکن بسته شد. این رویداد نشان‌دهندۀ محدودیت‌های موجود برای اندیشکده‌های مستقل در چین است.  

دیپلماسی اندیشکده‌ای

تبادلات فکری بین اندیشکده‌های چین و سایر کشورها از جمله ایران، می‌تواند به درک بهتر سیاست‌ها و حل تعارضات کمک کند. برای مثال، در دی‌ماه ۱۴۰۲، نشستی تخصصی با حضور اندیشکده‌های چین و ایران در مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه ایران برگزار شد که به بررسی چالش‌ها و موضوعات بین‌المللی پرداخت.  

در مجموع، اندیشکده‌های چین با وجود محدودیت‌ها، نقش مهمی در تحلیل و تدوین سیاست‌های ملی ایفا می‌کنند و تعاملات بین‌المللی آن‌ها می‌تواند به بهبود روابط و درک متقابل بین کشورها کمک کند. همچنین این نهادها با ارائۀ تحلیل‌ها و پیشنهادهای سیاستی، به دولت در رویارویی با چالش‌های داخلی و بین‌المللی کمک می‌کنند. [i]

برخی از اندیشکده‌های معروف چین

1. آکادمی علوم اجتماعی چین (CASS)

(中国社会科学院)  Science Advice Council

نشانی اینترنتی: https://marxism.cass.cn/en

در ماه می ۱۹۷۷ تأسیس، و جایگزین دپارتمان فلسفه و علوم اجتماعی آکادمی علوم چین شد. این آکادمی اکنون شامل ۳۱ مؤسسۀ تحقیقاتی و ۴۵ مرکز پژوهشی است که در حدود ۳۰۰ زیرشاخه به فعالیت‌های تحقیقاتی می‌پردازند.

2. مرکز مطالعات توسعه  شورای دولتی چین (DRC)

(国务院发展研究中心)

نشانی اینترنتی: http://en.drc.gov.cn

 
یک اندیشکدۀ دولتی وابسته به شورای دولتی چین است که در زمینۀ سیاست‌های اقتصادی و توسعه‌ای تحقیق می‌کند و نقش مهمی در تدوین استراتژی‌های اقتصادی کشور دارد.

3. مؤسسه روابط بین‌الملل معاصر چین (CICIR)

(中国现代国际关系研究所)

نشانی اینترنتی: http://www.cicir.ac.cn

یک اندیشکدۀ وابسته به وزارت امنیت ملی چین است که در حوزۀ سیاست خارجی و روابط بین‌الملل فعالیت می‌کند و بر مسائل استراتژیک و امنیتی جهانی تمرکز دارد.

4. مؤسسۀ مطالعات بین المللی چین وزارت امور خارجه جمهوری خلق چین (CIIS)

(外交部中国国际问题研究院)

نشانی اینترنتی: http://www.ciis.org.cn

یک مؤسسۀ تحقیقاتی حرفه ای است که مستقیماً زیر نظر وزارت امور خارجه است. در 24 نوامبر 1956 تأسیس شده و اولین مؤسسه در تاریخ چین است که در مطالعۀ مسائل بین المللی تخصص دارد.

5. مؤسسۀ مطالعات استراتژیک ملی دانشگاه تسینگ‌هوا (TNSS)

(清华大学国情研究院)

نشانی اینترنتی: https://www.tsinghua.edu.cn/en

یکی از مهم‌ترین اندیشکده‌های دانشگاهی در چین است که در حوزۀ امنیت ملی، سیاست خارجی و فناوری‌های نوین فعالیت می‌کند.

6. مرکز مطالعات سیاست عمومی بروکینگز-تسینگ‌هوا در پکن

(清华-布鲁金斯公共政策研究中心)

نشانی اینترنتی: https://www.brookings.edu/zh-hans

این مؤسسه، مسئول همکاری بین دانشگاه تسینگ‌هوا و مؤسسۀ بروکینگز آمریکاست که به مسائل اقتصادی و حکمرانی جهانی می‌پردازد. در سال 2006 تأسیس، و در دانشکدۀ سیاست عمومی و مدیریت دانشگاه تسینگ هوا واقع شده است.

این اندیشکده‌ها با ارائۀ تحلیل‌ها و پیشنهادهای سیاستی، نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های کلان چین ایفا می‌کنند.

7. آکادمی علوم اجتماعی شانگهای (SASS)

(上海社会科学院)

نشانی اینترنتی: https://www.sass.org.cn/

در سال 1958 تأسیس شده و یک مؤسسۀ تحقیقاتی جامع علوم انسانی و اجتماعی در شانگهای و اولین آکادمی علوم اجتماعی است که در جمهوری خلق چین تأسیس شده است.

8. مؤسسۀ مطالعات توسعۀ ملی دانشگاه پکن (NSD)

(北京大学国家发展研究院)

نشانی اینترنتی: https://www.bimba.pku.edu.cn

در 25 اکتبر 2008 تأسیس شده و یک مؤسسۀ تحقیقاتی و آموزشی علمی مبتنی بر مرکز تحقیقات اقتصادی چین (CCER) دانشگاه پکن است.

9. مدرسۀ حزب کمیتۀ مرکزی حزب کمونیست

(中共中央党校) (Party School of the Central of C.P.C)

نشانی اینترنتی: https://www.ccps.gov.cn

در سال 1944 تأسیس شده و مدرسۀ کمیتۀ مرکزی حزب برای آموزش کادرهای پیشرو سطح بالا و متوسط و کادرهای برجستۀ جوان و میان­سال در سراسر کشور، موقعیتی مهم برای تحقیق و تبلیغ اندیشۀ شی جین پینگ در زمینۀ سوسیالیسم با ویژگی­های چینی برای عصر جدید و ترویج ساختار ایدئولوژیک و نظری حزب، مؤسسۀ تحقیقاتی فلسفی و اجتماعی حزب و دولت و یک اندیشکدۀ جدید سطح بالا با ویژگی­های چینی و یک نهاد عمومی مستقیماً زیر نظر کمیتۀ مرکزی حزب است.

10. مؤسسۀ مطالعات اقتصاد کلان کمیسیون توسعه و اصلاحات ملی

(中华人民共和国国家发展与改革委员会宏观经济研究院)

（Institute of Macroeconomics of the National Development and Reform Commission of the People's Republic of China）

نشانی اینترنتی: http://www.amr.gov.cn/web/default.aspx

در سال 1995 به عنوان یک مؤسسۀ تحقیقاتی مستقیماً زیر نظر کمیسیون توسعه و اصلاحات ملی تأسیس شد. این مؤسسه بر تحقیقات و مشاورۀ سیاست، خدمت به تصمیم­گیری اقتصاد کلان و توسعۀ اجتماعی کشور و در عین حال، ارائۀ خدمات مشاورۀ تصمیم گیری برای صنایع مختلف، دولت­های محلی در تمام سطوح و شرکت­های چینی و خارجی تمرکز دارد.

11. مرکز مبادلات اقتصادی بین المللی چین (CCIEE)

(中国国际经济交流中心)

(China Center for International Economic Exchanges)

نشانی اینترنتی: https://www.cciee.org.cn

یک مؤسسۀ بین المللی تحقیقات، مبادله و خدمات مشاورۀ اقتصادی است که دولت جمهوری خلق چین آن را تأیید کرده و یک سازمان اجتماعی جامع است که استعدادهای سطح بالایی را در زمینۀ تحقیقات اقتصادی جمع آوری، و با نیروهای مختلف تحقیقاتی اقتصادی، ارتباط برقرار می­کند.

12. مؤسسۀ مطالعات مالی چونگ یانگ دانشگاه رینمین چین

(中国人民大学重阳金融研究院)

(Chongyang Institute for Financial Studies, Renmin University of Chin)

نشانی اینترنتی: http:// rdcy.ruc.edu.cn

در 19 ژانویه 2013 تأسیس شده و متشکل از هفت بخش و چهار مرکز برای عملیات و مدیریت بدین شرح است: مرکز امور مالی زیست محیطی، مرکز حکمرانی جهانی، مرکز مبادلات انسانی چین و آمریکا، و مرکز مبادلات انسانی چین و روسیه. در فهرست ارزیابی اندیشکده­های بزرگ در جهان و چین، این مؤسسه، به عنوان یک اندیشکدۀ خط اول در چین رتبه­بندی می­شود. در گزارش کلان­داده­های «کمربند و جاده» مرکز اطلاعات دولتی در سال­های 2017 و 2018، این مؤسسه، رتبۀ اول را در نفوذ اندیشکده­های دانشگاهی کمربند و جاده کسب کرد.

13. اندیشکدۀ چین و جهانی شدن (CCG)

(中国与全球化智库) (Center for China and Globalization)

نشانی اینترنتی: www.ccg.org.cn

در سال 2008 تأسیس شده و یک اندیشکدۀ بین المللی پیشرو در چین است که به تحقیق در زمینۀ استراتژی جهانی­سازی چین، بین المللی­سازی استعدادها و بین المللی­سازی شرکت ها اختصاص دارد.

14. مرکز مطالعات آمریکایی دانشگاه فودان

(复旦大学美国研究中心) (Center for American Studies, Fudan University)

نشانی اینترنتی: http://cas.fudan.edu.cn

این مرکز که به پایگاه تحقیقات کلیدی علوم انسانی و اجتماعی وزارت آموزش و پرورش وابسته است، در سال 1985 تأسیس شده و یک واحد تحقیقاتی ملی برای مطالعۀ مسائل آمریکا و روابط چین و آمریکا و همچنین، پایگاه نوآوری ملی برای فلسفه و علوم اجتماعی است.

15. دانشگاه دفاع ملی چین

(中国国防大学)

(National Defence University of People's Liberation Army，NDU，PLA)

نشانی اینترنتی: http:// rdcy.ruc.edu.cn

دانشگاه دفاع ملی ارتش آزادی­بخش خلق چین، مهم­ترین دانشگاه نظامی در چین، یک مؤسسۀ آموزش حرفه ای سطح بالا از ارتش آزادی­بخش خلق چین، تحت رهبری کمیسیون نظامی مرکزی و تنها دانشگاه فرماندهی مشترک جامع در کل ارتش است.